Pa’atei. Letterlijk betekent het markeren. Een eeuwenoude manier van tatoeëren ontstaan in de diepe bossen van het Molukse eiland Ceram. Joe Patty (27) is als enige in Nederland verkozen tot beoefenaar van deze traditionele wijze van het tatoeëren van spirituele, authentieke Alifuru (krijger)tatoeages uit de Molukken.
SELECTIE
Hoewel Pa’atei is ontstaan op de Molukken heeft het zich in de loop der tijden verspreid over verschillende delen van de Pacific, zoals Tahiti, Hawaii, Nieuw-Zeeland en Samoa. De symbolen die worden getatoeëerd worden ingegeven door de voorouders. De symbolen zijn spiritueel en hebben voor een ieder een andere betekenis. Bij elkaar vormen zij een persoonlijk verhaal. De symbolen die gemaakt worden staan vast aan de oudheid en zijn niet familie of clan gebonden. Het ontwerp, het verhaal, ontstaat naar een beeld doorgegeven door voorouders. 
Er komt geen machine aan te pas. Het is letterlijk handwerk. De Likata Hoha en Likata Tatu (de Molukse benaming voor de houten stokken) worden op maat gesneden door de tatoeëerder zelf. De mesjes zijn vervaardigd van bot of been, al worden ook wel de gebruikelijke tatoeagenaalden gebruikt. “Wanneer je de motieven van andere eilanden in de Pacific ziet, zijn er veel overeenkomsten. Dit is logisch aangezien alle bewoners van deze eilanden afstammen van de Alifuru, de oorspronkelijke bewoners van de Molukken. Wat in feite betekent dat we één grote familie zijn en specifieke cultuurkenmerken delen.”
Joe zat op het Grafisch Lyceum toen hij voor het eerst een tattoo machine in zijn hand gedrukt kreeg. Vanaf dat moment was hij verkocht en stopte niet veel later met school. Hij was 18 jaar.
Tijdens een Tattoo Convention in 2012 kruiste een Maori uit Nieuw-Zeeland, genaamd Darby Tuhaka, Joe’s pad. Tuhaka beheerste de oude gebruiken uit Polynesië en selecteerde Joe uit 170 kandidaten om bij hem in de leer te gaan. De selectie is gebaseerd op spiritualiteit, op contact met voorouders. En omdat dit dus niet voor iedereen is weggelegd, was het een grote eer voor Joe om zich hierin verder te mogen en kunnen verdiepen. Omdat de manieren, verhalen en symboliek hiervan niet veel verschillen met die van de Molukkers, leerde hij te tatoeëren op de oude en traditionele manier met Uhi en Whao (de Maori benaming van de houten stokken).
ZESDE ZINTUIG
Als klein kind had Joe al een bijzondere gave. Hij bezat een zesde zintuig. Maar pas wanneer hij in 2010 een neef tatoeëerde, werd hij zich bewuster van deze gave. Tijdens de sessie kreeg hij ingevingen en tatoeëerde hij de ingegeven symbolen op het lichaam. Het resultaat mocht er zijn. Echter pas nadat hij bij Darby Tuhaka in de leer was geweest, kwam hij achter de betekenis van de motieven en nadat deze bleken te kloppen met het persoonlijke verhaal van zijn neef, voelde hij dan pas dat het echt goed was. En bovendien een bevestiging van zijn levenslot om deze authentieke wijze terug te brengen in de cultuur.
De tatoeages van Joe komen niet uit een map met voorbeeldfoto’s. “Veel mensen hebben tatoeages, symbolen afkomstig van eilanden uit de Pacific. Dat is mooi, maar dat zijn vaak niet de symbolen die uit de eigen cultuur komen of die van toepassing zijn op de persoon. Het is vaak willekeurig gekozen, omdat men het mooi vindt. Maar zo kan het dus voorkomen dat je met een motief op je arm loopt dat niet bij jou hoort. Mensen die door mij getatoeëerd willen worden, zijn vaak op zoek naar hun roots. Ik zie het als mijn roeping om hen daarbij te helpen. In de loop der jaren heb ik mijn gave weten te ontwikkelen waardoor ik in staat ben om de beelden die ik ontvang over deze persoon te vertalen in symbolen die bij diegene horen. Er komen vrijwel altijd emoties los tijdens of na de sessie. Bij de een is dat heftig, bij de ander niet. Tijdens het ‘tikken’ is het mogelijk dat de persoon die getatoeëerd wordt in een trance raakt. Achteraf wordt geregeld verteld wat diegene heeft gezien. Sommigen zien hun voorouders of krijgen een beeld van Nunu Saku, de geboorteplek van de Alifuru.”
Mensen die door mij getatoeëerd willen worden, zijn vaak op zoek naar hun roots. Ik zie het als mijn roeping om hen daarbij te helpen.
PATASIWA ALLANE
Inmiddels heeft Joe zijn vader Gino in de leer genomen. Samen vormen zij de groep Patasiwa Allane. Een besluit wat een bijzonder goede uitwerking heeft gehad op hun relatie. “Nu zat het altijd wel goed tussen ons, maar de band is wel intensiever geworden.
Het heeft het naar een ander level gebracht.” Gino staat volledig achter de keuze van zijn zoon om zijn eigen gekozen pad te volgen en steunt hem waar hij kan. Dat de rollen in deze constructie omgekeerd zijn, zoon is meester, vader is leerling, vindt hij geen enkel probleem, integendeel. “De eerste keer dat ik zonder Joe een tatoeage zette, vond ik heel spannend, maar uiteindelijk kreeg ook ik de inspiratie en kon ik me volledig afschermen van alles om me heen en met een volledige focus tatoeëren.” Joe vult aan. “Het voelde alsof ik hem moest en kon loslaten.” En dit wederzijdse respect, versterkt hun relatie alleen maar.
Gino heeft in 2015 de Molukken bezocht. Voor een vakantie, maar ook om te tatoeëren. Zo kwam hij er achter dat Pa’atei zelfs daar niet meer wordt toegepast. “De koloniale tijd bracht het geloof mee dat het dragen van tatoeages barbaars is en werd verboden. En nu, eeuwen later, heerst er nog altijd een taboe op. Ook onder Molukkers in Nederland.” Toch voelt Joe het als zijn opdracht om Pa’atei terug te brengen in de Molukse cultuur en het niet meer verloren te laten gaan. “De taboe en het onbegrip zie ik niet als obstakels. Ik zal de tijd nemen om deze obstakels te overwinnen. Mijn vader zal mij hierin ook steunen. Het tatoeëren zelf ervaar ik niet als werk. Natuurlijk wil ik er wel mijn brood mee verdienen, maar geld staat niet op de eerste plaats. Op de eerste plaats staat de roeping.”
