Amaç is het Turkse woord voor doel. Volgens de Dikke van Dale is de betekenis: datgene wat je wilt bereiken; zich iets ten doel stellen;een goed doel, een liefdadige bestemming.
Jaren heb ik in stilte gefantaseerd over het schrijven van verhalen met als doel meer inzicht te geven in mijn werelden. En daardoor ook in de wereld van de mensen die aan de zijlijn staan en meekijken, van alles vinden van de grote debatten over de staat van samenleven in Nederland met de vreemde anderen. Ik vind namelijk dat deze discussie wordt gekaapt door mensen die veel woorden gebruiken om onderzoek te doen naar, en mooie academische analyses op schrijven waarbij het vooral gaat om vrij abstracte theorieën en algemeenheden. Maar hoe verhoudt dit zich tot de gemiddelde inwoner van Nederland die zich niet in deze academische termen herkent? De gemiddelde burger die in het alledaagse elke dag opnieuw handen en voeten geeft aan het samenleven in Nederland. Of in dit groter geheel mijn blogs een doel of middel is, laat ik graag in het midden. Ik ben maar een klein individu van één meter vijftig in een land met ruim 17 miljoen geregistreerde inwoners. Waarbij we de niet- geregistreerden niet meetellen en deze ook niet meedoen in het debat. Terwijl je deze mensen in je dagelijkse leven tegenkomt. En zoals je ziet, zonder dat je het merkt heb je het in dit soort gesprekken over feiten en definities en gaan we voorbij aan wat mensen dagelijks beweegt en raakt.
Wat mij beweegt en raakt, is dat ik eigenaarschap mis in al deze debatten. We hebben grote opiniemakers, wetenschappers, imams, dominees, rabbijnen en tal van andere hoogwaardigheidsbekleders die ons vertellen en voordoen hoe het moet. Die doen onderzoek, organiseren bijeenkomsten en maaltijden, en daar moet het dan gebeuren. Als het bestuur van de moskee of kerk waar jij toe behoort aan een van deze tafels zit en meepraat dan hoef jij als individuele burger niks meer te doen, is de tendens. Ik heb een paar keer dit soort bijeenkomsten bijgewoond. De meeste gesprekken aan tafel gaan over hoe het allemaal anders kan en wat echt niet kan. Ik heb een paar keer geprobeerd om tijdens zo’n tafelgesprek het te hebben over hoe dit er dan concreet uit ziet. Welk gedrag zie je dan in de rij bij de kassa van de supermarkt, of bij de brievenbus als je voor jou een vreemde buurvrouw met hanenkam of hoofddoek tegenkomt? Wat doe je als je jouw ego voelt opkomen en de ander wilt vertellen hoe het volgens jou moet? Met de klem op moet! Hoe ziet echt nieuwsgierig naar elkaar zijn eruit? Deze vragen hebben er in sommige gevallen toe geleid dat mensen naar het toilet gingen en bij terugkomst aan een andere tafel gingen zitten. Want deze vragen nodigden uit om actief mee te doen om naar je eigen gedrag en handelen te kijken en daar uitspraken over te doen in plaats van achterover hangen in je stoel en napraten.
Een bord met bulgur, makreel en rode kool is wereldvrede op je bord.
Dus ik dacht, Esma, aan jou de schone taak om te beginnen met het verwoorden van de alledaagse ongemakkelijkheden en verwonderingen. Alleen verwoorden, aanstippen en hopen dat door het lezen van de blogs, de intimiteit en kwetsbaarheid die ervan uit gaan, er bij de koffieautomaat of kassa andere soorten gesprekken ontstaan. Dat het niet gaat over waarom de buurvrouw een djellaba draagt en de buurman een manjurk, maar dat je de schoonheid van de op maat, met de hand gemaakte en elk jaar weer veranderende kleuren ziet en het daarover hebt. Daar zitten generaties aan ambacht achter. Dat je het met je Turkse collega of buren het eens een keer niet over de uitspattingen van Erdogan hebt en niet vraagt wat hij of zij daarvan vindt. En in stilte hoopt dat hij of zij jouw gedachtes gaat bevestigen. Heb het over de ondernemerschap van de gemiddelde Turk. Durf leeg te luisteren zoals ze dat in het oplossingsgericht werken noemen. En nog tal van dit soort voorbeelden.
Hiermee wil ik niet de indruk wekken dat ik de wijsheid in pacht heb om zo een diepgewortelde situatie met een paar blogs op te lossen. Ik denk wel dat het tijd is om het over een andere boeg te gooien. Want als iets niet werkt dan heeft het geen zin om daar meer van te doen. De kunst zit hem erin om ook andere kleinere betekenisvolle dingen uit te proberen. Bijvoorbeeld om een keer een kerstdiner in een moskee te houden en tijdens een iftar hutspot of andijviestamppot op het menu te zetten.
Voordat ik ging bloggen, gaf ik mijn verhalen een plek met mijn kookkunst. Volgens de proevers van mijn maaltijden kan ik goed koken. Ik combineerde gerechten van de verschillende windstreken. Een bord met bulgur, makreel en rode kool is wereldvrede op je bord. Ik heb verschillende mensen aan het werk gezet om me te helpen met koken. De gerechten die dan op tafel verschenen waren verrukkelijk, maar de rijke gesprekken tijdens de bereiding waren net zo mooi en smaakten naar meer. Koken voor iemand is ook je liefde tonen zonder er woorden aan te geven. Het is kleurrijk op je bord en de smakencombinatie zal je zeker verassen en je doen verlangen naar meer. Het zijn geen klassieke recepten. Mijn moeder en tantes zouden ook hun neus er voor ophalen. Omdat ze de losse ingrediënten wel herkennen maar het niet thuis kunnen brengen in een voor hun herkenbaar gerecht of combinatie.
Mijn wereld is een weerbarstige wereld met verschillende lagen en bitterzoet. Waarbij het gaat om de kracht die daarvan uitgaat. Leven en overleven in zo’n wereld vraagt om simpelheid. Vanuit deze simpelheid komt overzicht en vanuit overzicht komen doelen. Duidelijke doelen; waar doe ik het ook alweer voor? Zo concreet mogelijk. Het hoeft niet altijd realistisch te zijn. Zo alledaags mogelijk in simpele taal, zodat het ook voor iedereen leesbaar en herkenbaar is.
Fijne zondag en tot volgende week!
