Gri is het Turkse woordje voor grijs. Wikipedia zegt hierover: Grijs is de benaming voor elke waarde van lichtsterkte (de hoeveelheid licht van een lichtbron) die het menselijke oog kan waarnemen tussen wit en zwart. In grijs komt zwart en wit dus samen, en als je het mengt heb je grijs. Grijs is een kleur wat bij mij voor verwarring zorgt. De ene keer drukt het wijsheid, de andere keer saaiheid en eentonigheid uit. Rond 2013 werd grijs de kleur van spanning en erotiek dankzij E.L. James met haar trilogie Vijftig tinten grijs’. Heel verwarrend dus. In het Turks is gri gewoon gri en ken ik het als een kleur wat dus eigenlijk geen kleur is.
In de jaren tachtig had je in elke buurt een sigarenboer waar ze een hele wand met allerlei tijdschriften hadden. Ik keek mijn ogen uit naar de mooie plaatjes, de meidenmagazines zoals de Tina, de magazines met blitse auto’s op de voorpagina, maar ook de blote borsten van jonge vrouwen met getoupeerde blonde haren. De blote borsten lagen bovenaan. Als ik in de winkel stond dan gingen mijn ogen automatisch naar het bovenste plankje. Elke maand had je andere blote borsten op de voorpagina. Aan de andere kant had je een hele wand met verschillende soorten sigaretten, sigaren, shag en vloeitjes. Mijn vader heeft een lange tijd Drum halfzwaar gerookt met Mascotte als vloeitje. Eén keer per week moest ik dat dan halen voor hem. Voor mijn zus moest ik de Troskompas halen en soms de Varagids. In dezelfde winkel had je ook heel veel snoepgoed dat je per stuk kon kopen. Voor 25 cent kon je een hele zak met verschillende kleine snoepjes kopen. Mijn favoriet was zwart-wit, een soort poeder wat zout en zoet tegelijk was. Het zat in een lange plastic buisje met een kleine schroefdopje. Als je die open kreeg dan kon je het in je hand leegmaken en weglikken. De zoute en zoete smaak prikte een beetje op je tong en dat was al een sensatie op zich. Als je heel gulzig alles snel wilde wegwerken, dan smaakte het minder lekker. De kunst was om het heel langzaam op te likken. Als de tinteling wegebte op je tong nam je snel weer een klein likje. Snoep waar je lang over kon doen was sowieso mijn favoriet. Naast zwart-wit was dat zoethout en de met suikergoed gevulde schelpen. Ik ga komende week maar eens op zoek naar zwart-wit, daar heb ik eigenlijk wel weer zin in. Ook hier is de combi van zwart wit dus niet saai maar spannend en sensationeel.
Je kunt je ook op een grijs gebied bevinden. Je bevindt je daar als je tussen allerlei regels door moet handelen, waardoor je eigenlijk buiten de regels handelt. Het klinkt als een beetje stiekem want het past net niet in de bestaande regels, waardoor het verantwoorden van je werk lastiger wordt. Op zoek gaan naar nieuwe grijze gebieden en daar nieuwe regels of werkelijkheden van maken, is pionieren en ontdekken. Het grijs komt ook terug in mijn haren, dat ik elke maand weer bedek met een vleugje bruinzwart omdat ik nog niet klaar ben voor deze wijze uitstraling.
Tegenwoordig kan je de woorden zwart of wit bijna niet gebruiken. Wel als het gaat om een kledingstuk, of meubilair, maar in alle andere contexten zie je mensen om zich heen kijken en zoeken naar positie; waar gaat het over en waar sta ik in deze discussie? Witte onschuld of een zwart slavernijverleden. Maar waar bevind ik mij in deze discussie? Mijn positie in deze is grijs, de donkerste tint grijs die je je maar kan voorstellen. Mijn voorouders hebben geen slavernijverleden, maar een migratieachtergrond en in het land van herkomst hadden ze een laag sociaal economische positie. Hardwerkende mensen die hun hoofd boven water probeerden te houden. Donkergrijs omdat ik door mijn context als eerste generatie migrant gevraagd en ongevraagd in die positie wordt geduwd. Bij het inschrijven van mijn kinderen op een school, bij het aanvragen van een lening, overal moet ik vermelden waar ik en mijn ouders zijn geboren. Het zijn vaak drie gesloten vragen op een formulier met ongeveer vijftig vragen. Helaas is het zo dat deze drie vragen bepalend zijn en invloed hebben op hoe de andere vragen geïnterpreteerd worden en welke besluiten dan hierbij horen.
Ongemerkt en ongewild duw ik ook anderen in een positie van zwart of wit, door mijn houding, gedrag en de woorden die ik gebruik. Avondvullende praatprogramma’s met zelf benoemde deskundigen die het grijs weg proberen te poetsen en de focus op de twee uitersten leggen. In de meeste gevallen ook nog eens met de beste bedoelingen. Een en al chaos dus, wel kijken maar niet zien. Dit allemaal doet mij verlangen naar een wereld met 1001 tinten grijs!
