Ciplak is het Turkse woord voor naakt. Volgens de Dikke van Dale betekent naakt zonder kleren, onbedekt en niet verhuld (de naakte waarheid). In de cultuur waar mijn roots liggen, zijn er over de eerste vorm van naaktheid, de lichamelijke, heel duidelijke regels. Dromen dat je naakt rondloopt, zou betekenen dat je geheimen onthuld gaan worden door derden. Dus al met al een beladen onderwerp.
Op mijn elfde ben ik tijdens een van de bezoeken aan mijn vaderland, meegegaan naar de hamam. Vroeg in de ochtend hadden we zonnebloemen geoogst en aan het eind van de middag zouden we ontspannen in de hamam. De schaamte rondom naaktheid zat er goed ingebakken, en ik vond het een spannende gedachte. Daar zaten we dan met een groep van ongeveer tien vrouwen uit de familie van jong tot oud. Ondanks mijn schaamte voor mijn naaktheid, had ik besloten om mee te doen. Want grenzen zijn er om deze te verleggen. We kregen een grote doek mee de kleedkamer in. Deze moet je om je heen slaan, als je van de kleedruimte naar het badgedeelte loopt. De oudere tantes kwamen als eersten uit de kleedkamer, de jongere vrouwen en meiden namen er iets meer de tijd voor. Al die blote lijven waren een sensatie, geen enkele was hetzelfde en allemaal op hun eigen manier mooi. De vlezige, doorleefde lichamen van mijn tantes, maar ook de ranke soepele lijven van de jongere generatie.
In de groep viel ik op, met mijn iets donkere tint en mijn klungeligheid. Ik betrapte me erop dat ik zat te staren naar al het naakte vlees om me heen. Ik was te veel bezig met niet willen opvallen, waardoor ik juist opviel. De rituelen die bij zo’n hamam bezoek horen, kende ik niet. Eerst ga je rustig zitten en wennen aan de temperatuur, daarna zoek je iemand op die je rug kan inzepen en jij zeept dan ook de rug in van de ander. De vrouwen die het zich kunnen veroorloven laten zich door een grote vrouw met veel spierkracht inzepen en masseren. Ik werd door mijn oudtante onder handen genomen. Met zachte bewegingen zeepte zij mij van top tot teen in met een hamam-washandje. Daarna mocht ik haar gerimpelde lijf inzepen. Het hamamritueel wordt afgesloten met een ijskoude cola, rechtstreeks uit een glazen flesje. De sfeer is speels en ontspannen en thuis doe je dan nog een dutje.
In het hier en nu kan ik haarfijn aanvoelen wanneer mijn lijf door de warmte van een hamam of sauna verwend wil worden. De cola is vervangen door jus d’orange met karnemelk. De sensatie is anders, maar het effect op mijn lijf hetzelfde.
Als er shit op je weg komt, dan kan je er maar beter mest van maken.
Naast deze vorm van lichamelijke naaktheid, waar je als mens enige controle over hebt, zoals het moment dat je die naaktheid aan een ander persoon laat zien, heb je een andere vorm van naaktheid, waar je naar mijn idee minder controle over hebt.
De diepste geheimen van je IK. De verhalen van je familiegeschiedenis, de momenten dat je kwetsbaar, angstig of boos voelde. De momenten waarvan je later denkt, dat had ik misschien anders kunnen aanpakken. Een paar jaar geleden ben ik verwikkeld geraakt in een situatie, waarbij mijn familiegeschiedenis van hand tot hand en van mond tot mond is gegaan op mijn werkplek. Het stond geschreven in een dossier vanuit een enkelzijdig perspectief. Zwaar, problematisch en vol met zwakheden. Geen hoor en wederhoor maar vanuit het perspectief van de schrijver. Deze ongecontroleerde naaktheid waarbij je ook het gevoel hebt dat iedereen HET weet en er iets van vindt. Het gevoel dat je naakt van je bureau naar de koffieautomaat loopt en daar naakt tussen mensen staat die allemaal aangekleed zijn. De mensen die mij iets beter kennen, weten dat ik een lijfspreuk heb: als er shit op je weg komt, dan kan je er maar beter mest van maken.
Ik ben mijn verhalen gaan delen met vrienden, kennissen, collega’s en mijn kinderen. Daarna met mensen die vreemden voor mij waren. De reacties waren positief en net als mijn eerste bezoek aan de hamam onwennig. Maar de positieve reacties wakkerden het verlangen aan het delen van de verhalen nog meer aan. Afgelopen zomer viel het missende puzzelstukje op zijn plek. De middag na mijn aankomst van een vakantie naar Barcelona met de zon, zee en rust in mijn lijf heb ik meegedaan aan een workshop over bloggen.
De sensatie van het schrijven van mijn eerste blog, het delen en de eerste reacties waren de stimulans om dit elke zondag opnieuw te doen. Mijn verhalen, mijn werelden in alle openheid, naaktheid en betekenis. Zo doe ik mijn familiegeschiedenis eer aan en deel ik het met trots!
Fijne zondag en tot volgende week!
Esma Curuk is de dochter van een Turkse gastarbeider, Amsterdamse in hart en nieren, moeder van drie dochters, oma van vier kleinkinderen, fulltime ambtenaar en startende ondernemer en last but not least ras-optimist.
In Dunyalar (werelden) neemt ze je elke zondag in haar leven waarin ze het beste uit twee werelden met elkaar verbindt.
2 Comments
İk ben trots op je ,
Naast je famile verhalen kun je ook
werkervaring/ werkverhalen schrijven
als je wilt!
Groetjes,
AliRiza
Mooie blog; past goed in deze stijlvolle omgeving
Kurt Tucholsky zei het als bijna 100 jaar geleden: ‘op het podium sta je meer in je nakie dan in een sauna’. In zijn tijd was er nog geen internet maar fijn dat je met jouw blogs op het www-toneel wil staan