Yemek is het Turkse woord voor eten. Volgens Wikipedia betekent het: de activiteit van het tot zich nemen van voedsel. De afgelopen dagen, om precies te zijn 18, staan voor mij meer in het teken van eten dan alle anderen dagen van het jaar. Volgens de islamitische kalender is het de negende maand, de maand Ramadan en in deze maand zijn er veel mensen in mijn omgeving aan het vasten. De een doet dit met volle overtuiging en anderen uit solidariteit of om het een keer te ervaren. Ik heb vanaf mijn elfde levensjaar met wisselend succes meegedaan aan het vasten. Het eerste jaar dat ik meedeed was het hartje zomer. Het was warm en de dagen waren superlang. Mijn broer die mijn steun en toeverlaat was in die jaren deed ook mee met het vasten. Als er niemand thuis was namen we af en toe een klein hapje van de stengel van een banaan. Volgens de logica van mijn broer is bananenschil geen voedsel dus zouden we dit gewoon kunnen eten. De rest van de banaan aten we in de avond na de iftar, niemand die het opviel dat de stengel van de banaan steeds korter werd.
Mijn ouders pakten flink uit in de ramadan, mijn moeder kon de hele dag bezig zijn in de keuken.
Het allerlekkerste was de zelfgemaakte baklava. Mijn vader was een echte zoetekauw, en mijn moeder genoot ervan als mijn vader aan het smullen was. Tegenwoordig kan je op verschillende plekken in Amsterdam best goede baklava krijgen, maar de homemade variant van mijn moeder is niet te vergelijken met wat je in de winkels haalt. De baklava van mijn moeder smelt in je mond, het is iets minder zoet en de walnoten zijn iets grover. Als het deeg in je mond smelt en je de knapperige noten voelt, dan moet je deze heel langzaam weg kauwen zodat je de smaak van deze walnoten ten volste proeft. Op die leeftijd was baklava wel lekker, maar de echte waarde ervan is iets wat ik me nu pas besef. Toen leefde ik op watermeloenen. Tijdens het verbreken van het vasten was het rijst en watermeloen, en in de nacht was het met maar een oog open een hapje tosti en watermeloen. De hele dag kon ik fantaseren over allerlei dingen, die ik dan uitstalde maar uiteindelijk niet verder kwam dan de meloen. Als je na een hele dag niet eten en drinken bij een temperatuur van rond de 30 graden, een eerste hap van een ijskoude watermeloen neemt, is dit bijna niet te beschrijven. De eerste hap, die je opgedroogde tong en keel nat maakt met de ijskoude en licht zoete sap die vrijkomt als je je tanden erin zet, is hemels en voelt bevrijdend.
Dit jaar, dus nu 18 dagen geleden ben ik weer met volle moed begonnen. In vergelijking met 38 jaar geleden ben ik er nu veel bewuster mee bezig. Op de een of andere manier werkt alles in slow motion. Ik luister ook anders naar gesprekken, selecteer meer op wat wel en niet relevant is, mijn stem is zachter en mijn woorden zijn gewogen. Mijn voornemen voor deze ramadan was om zo min mogelijk voedsel te verspillen. Ik koop en maak kleine porties van alle lekkernijen en tot nu lukt dit aardig. Weer is de watermeloen hoofdrolspeler, maar deze keer in de vorm van een smoothie met cocoswater, munt en een stukje gember dat slurpt lekker weg bij een lekkere groene salade. Als ik met volle teugen geniet van al deze mooie producten dan ben ik extra dankbaar en voel ik me gezegend. Ik ben dankbaar dat ik aan deze kant van de wereld woon, zomaar een supermarkt in kan lopen en aanschaffen wat ik nodig heb.
De baklava van mijn moeder smelt in je mond
Naast het denken aan eten en het niet-eten, zit een spel van verlangen naar en uitstellen van. Naast het eten verandert ook je slaapritme. Mijn slaap van ongeveer acht uur is verdeeld in kortere momenten. Een paar uurtjes aan het eind van de middag, een paar uurtjes na het verbreken van het vasten en een paar uurtjes aan het begin van de ochtend. Dit zorgt weer voor een andere staat van zijn. Je hangt een beetje tussen slaap en wakker in waardoor het waarnemen van de dagelijkse dingen op de een of andere manier anders is. Op straat staan ineens overal grote knappe mannen waar ik mijn hoofd voor omdraai, de types met grote armen en mooie tatoeages waar ik graag naar kijk. Met een diepe zucht draai ik mijn hoofd de andere kant op, en geloof me als ik zeg dat mijn nek soms een eigen wil heeft en ongehoorzaam is.
Voor mij heeft de ramadan anno 2018 een andere betekenis gekregen, het is een bewuste keus uit vrije wil. Het zorgt ervoor dat ik de dagelijkse dingen zoals eten, drinken, lust en slapen anders ben gaan waarderen. Laat één ding duidelijk zijn: ondanks alle mooie herinneringen en mooie woorden over de ramadan in het hier en nu is het een hele battle met jezelf en vraagt het grote doorzettingsvermogen. Het vraagt veel geduld van jezelf maar ook van alle mensen om je heen die niet vasten. De vasters hebben nog ongeveer 12 dagen te gaan, nog 12 dagen van verlangen en uitstellen van genot.
Bij uitstel van genot moet ik denken aan het bekende onderzoek uit de jaren ’70 met de spekjes van de psycholoog Walter Mischel die beweerde dat het uitstellen van genot leidt tot een succesvoller leven en succesvollere mensen. Laat al het succes dan nu maar komen!
